ლიტერუდიტი კითხულობს...

უკვე იცით, რომ ლიტერუდიტი კითხულობს წიგნებს და იაზრებს ყველანაირად მას...
მარა რას წაიკითხავდა იგი თუ არ იქნებოდა გამომცემლობები, რომლებიც ამ წიგნებს უშვებენ...
საქართველოში დარეგისტრირებულია დაახლოებით 120-150 გამომცემლობა...
და აი ზუსტად ამ გამომცემლობებზე ვისაუბრებ მე...

და დავიწყე....
უკვე ყველასათვის ცნობილია შემდეგი გამომცემლობები:
ბაკურ სულაკაური, დიოგენე, სიესტა, პალიტრა L, ლოგოს პრესი, ელფი, და ა.შ.
ვიღაცას შესაძლოა ეგონა აქ ამ გამომცემლობების ისტორიებს დავწერდი მარა არა, ეგ ვიკიპედიის საქმეა.
მე კი შევეცდები სხვა კუთხთ დაგანახოთ ყოველი მათგანი...


მე პირადად ( სუბიექტურობა) ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობის წიგნებში მომწონს სისადავე და უბრალოება....
არა იმას კი არ ვამბობ რომ ეს თვისებები სხვა გამომცემლობის წიგნებს აკლიათ მარა მააინც...
სწორედ ამ გამომცემლობის მეშვეობით დღის სინათლე იხილა მრავალმა ქართულმა თუ უცხოურმა- ქართულად ნათარგმნმა წიგნმა....

გამომცემლობა წიგნებ უშვებს ყველა ასკის მკითხველისათვის, როგორც მოზარდ, ასევე ზრდასრულ  და რა თქმა უნა ბავშვებისათვის...
გამომცემლობის მიზანია ხელმისაწვდომ ფასში მიაწოდოის მკითხველს ყოველი ახლი წიგნი, როგორც ქართული ასევე უცხოური... როგორც ადგილობრივი აევე მსოფლიო ბესტცელერი....
საქრთველოს მთელ ტერიტორიაზე ყოველ 150 კვადრატულ მეტრში, მოიძებნება ერთი მოზარდი მაინც, ვისაც წაუკიტხავს ან ახლაც კითხულობს მსოფლიოს ბესტცელერს- ჯ. კ. როულინგის "ჰარი პოტერს"(შვიდიდან ერთერთს მაინც... :) ). სწორედ ამის გამოცაა რომ ამ გამომცემლობაზე რაგაც-რაგაცები თითქმის ყველა ახალგაზრდამ იცის...(ვგულისხმობ ვებ გვერდის მისამართს: www.sulakauri.ge )

მაგრამ უფრო მეტად ამ გამომცემლობას ხალხი პაოლო კოელიოს წიგნებით იცნობს: "ალქიმიკოსი", "პორტობელოელი ჯადოქარი" და სხვა...

 

ლიტერუდიტიკა…

i

    ნამდვილი ლიტერუდიტი იგია, ვინც 1) იცის ლიტერატურის ფასი; 2) იცნობს  წიგნების უღრმეს და უკიდეგანო ოკეანეს, ჰიმალაივით და კილიმანჯაროსავით მაღალ  მწვერბალებს; 3) გააჩნია პირადი დამოკიდებულება წიგნის ავტორზე, სიუჟეტზე და  ა.შ. 4) ასევე შეუძლია ჩაწვდეს, სრულად(უმრავლეს შემთხვევაში ნაწილობრივ)  გაიგოს ავტორის მიზანი; 5) არის  საშუალოდ მაღალი დონის მკითხველი.

    ზოგიერთი შემედავება,ან მომთხოვს ჩავასწორო და  პუნქტი 5 დავწერო პუნქტი 1-ის წინ. ეს სამართლიანიც  იქნება, მაგრამ აქ მე სულ სხვა რაგაცას ვფიქრობდი. აი  წარმოიდგინეთ შედის ვიგაც დაბალი დონის  ლიტერუდიტი და კითხულობს პოსტს. წაიკითხა  პუნქტები 1-4, გაიგო, ჩაწვდა და გაუხარდა, იფიქრებს  ეს მეც მეხებაო, აბა წარმოიდგინეთ ისეთი ადამიანი, წაუკითხავს 10 წიგნი და ეს ზღვა გონია, აქვს აზრი მთლიანად წიგნზე, ავტორზე. რაგაცას სამიანზე კი უეჭველი იმსჯელებს. მაგრამ პუნქტ 5-ს რა უყოს. ასეთი ადამიანი საკუთარ თავს ამასაც მიაწერს. და აი ჭეშმარიტი ლიტერუდიტი, აქვე გაიცინებს, რადგან პუნქტები 1-4 პუნქტ 5-ში შედის და ამის გარეშე არც არსებობს.

  ასე გამოდის რომ ნამდვილი ლიტერუდიტი არის კარგი, ნორმალური,  ჭეშმარიტი მკითხველი. ეს ასეცაა. ჩვენ ვკითხულობთ,რათა ვისიამოვნოთ,  გავეცნოთ ახალ სამყაროს, ახალ ამბებს, განვიცადოთ და რაც მთავარია  დავიმახსოვროთ სიბრძნე, გამოცდილება.

ლიტერუდიციის საწყისები...

 ამ პოსტსი მოკლედ მიმოვიხილავ თუ რისი ცოდნა ევალება ლიტერუდიტს, ანუ კარგ მკითხველს.

"ლიტერუდიტობა მოითხოვს ცოდნას"

"ლითერუდიტობა ცხოვრების წესია"

             ლიტერუდიტმა კარგად უნდა იციდეს ლიტერატურის თეორია და მისი საფუძვლები. ეს კი ნიშნავს ვიცოდეთ გარჩევა პოეზიისა და პროზისა, თითოეული მათგანის მახასიათებლები, შიდა იერარქიები. ანუ მოკლედ უნდა იციდეს რა არის რომანი, მოთხრობა, ნოველა, ესსე, თხზულება, ზღაპარ, ჩანახატი, პუბლიცისტური წერილი ამათი ერთმანეთისგან გარჩევა.
              ასევე პოეზიაში უნდა ვიცოდეთ (ლექსი, პოემა.)  ჟანრები, მიმდინარეობები.

 უმრავლესობა მკითხველისა უფრო პროზას ეტანება, რადგან ერთი შეხედვით უფრო ადვილი გასაგებია. მაგრა ეს ასე რომ არ არის ლიტერუდიტები დამეთანხმებიან. აბა დაჯექი და ასე უბრალოდ წაიკითხე ჯოისის "ულისე", პავიჩის "ხაზარული ლექსიკონი" და ა.შ.

ასევე დავიმახსოვროთ ლიტერუდიტი ადამიანია არამექანიკური არსება( ანუ არაა რობოტი), სუბიქტური შეხედულებების ქმნილება, მაგრამ მოეთხოვება ობიექტურობა, არ უნდა დაწეროს ან არ უნდა ილაპარაკოს იმ მწერალსა თუ წიგნზე რომელიც წაკითხული არ აქვს. უნდა იცნობდეს ყველა მიმდინარეობას: სიმბოლიზმს, რეალიზმს, რომანტიზმს, სიურეალიზმს, მოდერნიზმს, იმპრესიონიზმს, კლასიციზმს, ეგზისტენციალიზმს,   ფანასტიზმს.

ნამდვილი ლიტერუდიტია, ვინც...

     ნამდვილი ლიტერუდიტია იგი, ვინც არის ჭეშმარიტი კაი მკითხველი, აგრეთვე ნორმალური მსმენელი, გულითადად მშრომელი, შეუძლია აღიქვას და განიცადოს, გაითავისოს, დაიმახსოვროს, გაეთამაშოს, გაიცინოს და თუ საჭიროა დაიტიროს, გაასამართლოს, დააჯილდოოს, როგორც მთელი წიგნი, ასევე კერძო რომელიმე პერსონაჟი თუ ეპიზოდი.

მცდარია წარმოდგენა, როცა ზოგს გონია სახლში კარგი ბიბლიოთეკის არსებობა  აუცილებლად და ეჭვ მიუტანელად ლიტერუტიტის ნიშანი იყოს. ზემოთ დავწერე და აქაც ვიმეორებ ლიტერუდიტი არის კარგი მკითხველი. აი რომ იყო კარგი მკითხველი ამის სწავლაა საჭირო და არა სახლის წიგნებით გამოტენვა.
მაგრამ დამიჯერეთ ამ ჩვენს, გაჭირვებულ, 21-ე საუკუნეში მრავლადაა კარგი მკითხველი, რომლის პირადი ბიბლიოთეკა ასე 60-200 წიგნს მოიცავს ანუ არც ისე ბევრს, მაგრამ წაკითხული აქვს სულ მცირე 3-ჯერ უფრო მეტი.
კარგ, ჭეშმარიტ მკითხველად გახდომა ანუ ჩამოყალიბება საკმაოდ რტული პროცესია. ზოგი გადაიტანს ყველაფერს და გახდება ლიტერუდიტი, ხოლო ზოგი თავს მიანებებს და დარჩება დამწყებ მკითხველად.

ლიტერუდიცია და ბევრიც სხვა რამ...

ერუდიცია არის ცოდნა, რომელსაც ვაგროვებთ სხვადასხვა გზით. მათ შორისაა წიგნი. ეს უკანასკნელი კი მრავალ სახეობად და კატეგორიად იყოფა. იყო და ალბათ ასეც იქნება, რომ ყოველ ეპოქაში იქმნებოდა საუკეთესო ქმნილებები(ერთი მაინც) ყველა დარგში. ყველაზე პოპულარული კი რა თქმა უნდა მხატვრული ლიტერატურაა. იგი მასობრივი, ეფექტური გზაა, დაინახო, შეაფასო ,  გააცნო საკუთარი აზრი სხვაs, ან თუნდაც საკუთარ  თავს. გაასამართლო, ასახო რეალობა, მოუყვე შენგან შორს მყოფ უბრალო ადამიანებს საინტერესოდ ჩახლართული თუ დრამატული, საოცარი და ფანტასტიკური ამბები, პირადი ზრახვები, ფიქრები და სხვა.

მხატვრული ლიტერატურის კარგად ცოდნა და ფლობა ერთგვარი (მაგრამ ცალსახა) ერუდიციაა.

ამბობენ, რომ წიგნსაც აქვს მოდა. კამათი ამაზე 21-ე საუკუნეში ცოტა მოძველებულია.

და მაგრამ არსებობს წიგნები, რომლებიც მუდამ არიან მოთხოვნადნი.

არსებობს დადგენილი ლიტერუდიციის მინუმუმის თეორია, რომელიც მოიცავს იმ წიგნების ჩამონათვალს, რომელიც აუცილებლად უნდა წაიკითხოს და იცოდეს ლიტერუდირებულმა ადამიანმა.
თვით ლიტერუდირებული ადმიანებიც კლასიფიცირდებიან. არსებობენ რეალისტები, რომანტიკოსები, სიმბოლისტები, ნატურალისტები და ა.შ.

აი ის 20 ავტორი და მათი წიგნები  რომელიც უნდა იცოდეს ყველამ:

1. ლევ ტოლსტოი- "ომი და მშვიდობა"
2. სტენდალი-"წითელი და შავი"
3. ჰომეროსი- "ოდისეა"; "ილიადა"
4. მარკესი- "მარტოობის 100 წელიწადი"
5. შექსპირი- როგორც ტრაგედიები, ასევე კომედიები.
6. ა. დიუმა- "სამი მუშკეტერი" და "დედოფალი მარგო"
7. დანტე ალიგიერი- "ღვთაებრივი კომედია"
8. ბალზაკი- "შაგრენის ტყავი"
9. ჯეკ ლონდონი- "მარტინ იდენი"
10. ჟიულ ვერნი- "კაპიტან გრანტის შვილები"; "80 დღე დედამიწის გარშემო"; "80 000 კილომეტრი წყალქბეშ"; "საიდუმლო კუნძული"
11. ჩ. დიკენსი- "დავით კოპერფილდი"; "ოლივერ ტვისტის თავგადასავალი"
12. მარკ ტვენი- "ტომ სოიერის თავგადასავალი"; "უფლისწული და მათხოვარი"
13. მაინ რიდი- "უთავო მხედარი"
14. ოსკარ უაილდი- "დორიან გრეის პორტრეტი"
15. მიხეილ ბულგაკოვი- "ოსტატი და მარგარიტა"
16. სერვანტესი - " დონ კი ხოტი"
17. ერიხ მარია რემარკი- " ტრიუმფალური თაღი"; "სამი მეგობარი"
18. ორჰან ფამუქი- " მე მქვია წითელი"; "ჯევდეთ ბეი და მისი ვაჟიშვილები"
19. პაოლო კოელიო- "ალქიმიკოსი"; "11 წუთი"
20. მიშელ უელბეკი- "პლატფორმა"

ეს ავტორები ნებისმიერ ქვეყანაში მუდამ მოთხოვნადი და წაკითხვადია, მაგრამ ლიტერუდირებულ ადამიანს აქვს საკუთარი top-20ეულიც და top-100იც. ასე რომ ეს სია მრავალნაირია, ზოგის სულ ერთ ავტორს უპყრია, ზოგისაც კი 2 ან 3 ავტორიგან შედგება. რადგან კითხვისაგან უნდა მივიგოთ სიამოვნება და არა უგემოვნოდ გადატვირთული(გამოტენილი) გონება.

სიამოვნებას ერთნი სტენდალის კითხვისას იგებს, მეორენი კოელიოს, მესამენი ფრანსუაზ საგანის, მეოთხენი ბეგბედერის, მეხუთენი ბიოლის, მეექვსენი ორჰან ფამუქის, და ასე შემდეგ უსასრულობამდე.